Nawet społeczeństwom babilońskiemu, egipskiemu, greckiemu i rzymskiemu nieobca była myśl o ubezpieczeniu się przez mogącymi powstać – w wyniku określonych zdarzeń, których wystąpienia dokładnie nie można przewidzieć – szkodami na mieniu i osobie.
Analiza dawnych i obecnych form ubezpieczeń pozwala stwierdzić, że ideą przewodnią wszelkich ubezpieczeń – niezależnie od stopnia ich rozwoju – jest świadomość, że wspólne ponoszenie trudu czy odpowiedzialności za wystąpienie ujemnych skutków zdarzeń losowych jest dla jednostki znacznie korzystniejsze.
Początki ubezpieczeń wywodzą się ze znanych w starożytności form pomocy wzajemnej, organizowanych wśród członków zrzeszeń zawodowych lub religijnych. U podstaw narodzin tych idei leżała dążność do ograniczenia lub nawet wyłączenia skutków czynnika przypadkowości oraz destrukcyjnych sił natury, przez stworzenie odpowiedniego systemu ochronnego opartego na współdziałaniu. Źródeł współczesnych ubezpieczeń możemy dopatrywać się już w starożytności, w Indiach, w Grecji, w Rzymie.
Właśnie formą takich ubezpieczeń była w Grecji instytucja rozdziału następstw ewentualnych strat w żegludze morskiej, zwana „koinonią”, w państwie rzymskim zaś zasada „foenus naticum, lex Rhodnia de iactu” miała na celu przeniesienie lub rozdzielenie takich strat. Te greckie i rzymskie instytucje to początkowe formy ubezpieczeń transportowych.
Informacje o prototypach małych stowarzyszeń ubezpieczeniowych, oparte na wzajemności sięgają X wieku. Pierwszymi tego typu organizacjami były germańskie „gildie”, które na zasadzie chrześcijańskiego bractwa niosły, w razie potrzeby, pomoc swoim członkom.
