Składka ubezpieczeniowa jest to suma pieniężna, którą ubezpieczony (w ubezpieczeniach obowiązkowych) lub ubezpieczający (w ubezpieczeniach umownych) jest zobowiązany zapłacić ubezpieczycielowi za udzieloną przez niego ochronę ubezpieczeniową. Tak więc najbardziej ogólnie mówiąc jest to „cena ubezpieczenia”.
W zależności od rodzaju zdarzenia losowego (przypadkowego), które ma być objęte ochroną ubezpieczeniową (poziomu ryzyka), odpowiedzialność ubezpieczyciela jest droższa lub tańsza, a tym samym składka wyższa lub niższa. Dlatego przy ustalaniu wysokości składki tak istotne jest oszacowanie ryzyka ubezpieczeniowego, o czym wcześniej wspominaliśmy. Należy pamiętać również o tym, że ryzyko jest tzw. czynnikiem obiektywnym, wpływającym na wysokość składki i dlatego przywiązuje się tak wielkie znaczenie do oceny ryzyka przy wyznaczaniu wysokości składki. Oczywiście w wielu sytuacjach oprócz czynnika obiektywnego na wysokość składki mają wpływ czynniki subiektywne (zależne od ubezpieczającego). Z tego typu sytuacją spotykamy się szczególnie często w ubezpieczeniach osobowych, gdzie ubezpieczający jest praktycznie głównym decydentem określającym tzw. sumę ubezpieczenia – górną granicę pieniężnego świadczenia ubezpieczyciela. W takich sytuacjach wysokość składki ubezpieczeniowej oprócz tego, że jest określana stosownie do oceny ryzyka, to rośnie wprost proporcjonalnie do ustalonej sumy ubezpieczenia. Wypada dodać, że w przypadku ubezpieczeń majątkowych wartość sumy ubezpieczenia jest określana na podstawie aktualnej wartości ubezpieczanego majątku dokonanej przez ubezpieczającego, tzw. wartości ubezpieczeniowej. Jeżeli suma ubezpieczenia równa się wartości ubezpieczeniowej, wówczas ubezpieczenie jest w pełnej wartości. Zdarzają się jednak pewne odchylenia. I tak niedoubezpieczenie występuje w przypadku, gdy suma ubezpieczenia jest niższa od wartości ubezpieczeniowej, zaś w przypadku przeciwnym, gdy suma ubezpieczenia jest wyższa od wartości ubezpieczeniowej – występuje nadubezpieczenie. Powróćmy jednak do składki. Wyróżniamy dwie kategorie składki ubezpieczeniowej:
– składka netto – przeznaczona na pokrycie wydatków z tytułu odszkodowań,
– składka brutto – składka netto powiększona o koszty związane z funkcjonowaniem firmy ubezpieczeniowej.
